درباره احداث کارخانه کنسانتره آهن در ورزنه

سرمقاله روزنامه اصفهان امروز

تولید آهن؟ در ورزنه؟

اشتباه پی اشتباه

محمود سلطانی 

خبری در راه است؟

در شرایطی که منطقة ورزنه  چند سالی است در بحران فزایندة بیآبی و فرسایش خاک  قرار گرفته و برخی پیامدهای ناگوار و جدی آن بصورت فقر و مشکلات اقتصادی دامنگیر مردم آن شده، احداث صنعت در این منطقه، طنز تلخی است که نقل آن نیز روا نیست. خبر احداث صنعت، آن هم صنعت تولید کنسانترة آهن در منطقهای چنین آسیبپذیر، اگر درست باشد، واقعاً شگفتآور و نگران کننده است. نقض غرض آشکار است. دهنکجی به فریادهای صدها هزار نفر از ساکنان منطقه که چندین سال است حق طبیعی خود، یعنی آب و زندگی، را مطالبه میکنند و گوش شنوایی وجود ندارد.

تولید آهن در ورزنه؟

راست است؟ تولید آهن؟ در ورزنه؟ در منطقهای که به کویر خشک و بیآب و علف پهلو میزند؟ علت انتخاب این محل برای احداث چنین صنعتی چه دلیلی میتواند داشته باشد؟ ترحم به مردم منطقه؟ پاداش چندین سال محرومیت و ناکامی آنان از حقابة خود؟ حق سکوت به آنان برای چشم پوشی از مطالبة حق مسلم خود که در نتیجة بیتدبیری مدیران به تاراج رفته و میرود؟ یا ایجاد اشتغال؟ شنیدهها حاکی است که سپاه تاراج و تخریب طبیعت، این بار هم، عَلَم «ایجاد اشتغال» را بر سرِ نیزههای زر و زور کرده و کویر ورزنه را نشانه گرفته است؟ اشتغال برای چند نفر؟ بیست، سی، چهل؟ یا بیشتر؟ با چه قیمتی؟

بهانة ایجاد اشتغال

مگر مشکل اصلی مردم ورزنه اشتغال است؟ چرا نعل وارونه میزنید؟ مشکل اصلی مردم، بیآبی و بلااستفاده ماندن هکتارها زمین حاصلخیزی است که چندین سال است رها شدهاند. نه به امان خدا، بلکه بدست خشکی و خشونت منطقه. زمینهایی که بسیاری از آنها و پیش از بیداد زمامداران آب کشور، از چنان قابلیتی برخوردار بود که سالانه چند نوبت کشت میشد و درصد قابل توجهی از نیاز به فرآوردههای کشاورزی و خوراکی استان و کشور را تأمین میکرد. همین زمینهایی که امروز فرسنگ در فرسنگ از تشنگی میسوزند و تماشای سراب سوزانشان دل هر بینندهای را کباب میکند. 

تازهتر از تازهتری میرسد

مشکلات صنایع فولاد در در دیگر مناطق استان کم بود، حالا خبر ایجاد صنعت فولاد در منطقة طبیعی ورزنه را بشارت میدهند. آیا درست است؟ ایجاد فولاد در ورزنه؟ با تصمیم چه کسی؟ با سرمایة کیان؟ از کجا آمدهاند؟ با حمایت کی؟ با موافقت کی؟ بسود کی؟ و از کیسة کی؟ 

واقعیت آشکاری است این که در حال حاضر احداث هر نوع صنعت در منطقة ورزنه که مصرف آب و انرژی انبوه داشته و تولید فاضلاب نماید، تهدیدی جدی برای طبیعت تفتیدة منطقه است. آیا درک این واقعیت برای برخی کسان واقعاً دشوار است؟ یا بصلاح خود و موقعیت و مناقعشان نیست آن را درک کنند؟ در شرایط کنونی حتی احداث صنایع وابسته به کشاورزی نیز بعلت عدم تولید فرآوردههای مورد نیاز آن ضرورت و توجیهی ندارد چه رسد به صنعت تولید فولاد. صنعتی که، در صورت رعایت کامل اصول ایمنی و زیستمحیطی هم، عامل بالقوهای برای تخریب منطقه است هر چقدر هم که سیستم آنها باصطلاح «بسته» باشد. صنعتی که با گذشت زمان و همچون صنایع خَلَف و مادر خود مبادرت به افزایش کمی و کیفی فعالیتهای خود نیز خواهد کرد و بساطش را بسیار بیش از طرح اولیه در منطقه خواهد گسترد. چه بسا از هم اکنون هم مِنت آن بر سر مردم و منطقه خواهد بود که: ایجاد اشتغال کردیم، آب هم بی آب. چنین مباد.   

قانون اگر معیار است

پشتوانة قانونی احداث فولادسازی در ورزنه چیست؟ ایا قوانین و ضوابط محیطزیست اجازه داده؟ اگر قانون، براستی معیار تصمیمگیری است، چرا دربارة تآمین حقابة زاینده رود و گاوخونی و کشت و کار مردم منطقة محروم و بلادیدة ورزنه اجرا نمیشود؟ 

مردم نیز حق دارند

با فرض انجام ارزیابی زیستمحیطی از سوی سرمایهگذار، و تأیید گزارش آن توسط ادارة کل حفاظت محیطزیست استان، آنچه در بارة این منطقة خاص دارای اهمیت بوده و هست و مغفول مانده، توجه به ملاحظات زیستمحیطی منطقه است. یکی از بخشهای گزارش ارزیابی زیستمحیطی، نظرخواهی عمومی است که بعید بنظر میرسد مردم محل حاضر باشند در برابر اشتغال چند ده و حتی چند صد نفر در یک واحد صنعتی، محل زندگی و کار و سرمایة خود و نسلهای آینده را بسود چند نفر سرمایهگذار و برای همیشه دستخوش آلودگی و تخریبهای حاصل از عملیات صنعتی قرار دهند مگر اینکه. . . .